İnmenin kötü sonuçları
Damar hastalıklarının Rehabilitasyonu ve Fizik Tedavi
İnme rehabilitasyonu nedir?
İnme rehabilitasyonu, hastalıktan sonra yaşam kalitenizi, eski yaşam özelliklerinizi ve bağımsızlığınızı mümkün olduğunca fazla geri kazanmanıza yardımcı olur. İnmeden (Beyin damar hastalığından) sonra duygusal, sosyal, fiziksel, işlevsel ve ruhsal olarak size yardımcı olabilir. Sizi mümkün olan en kısa zamanda en fazla miktarda sağlık, işlevsellik ve refaha kavuşturmayı amaçlar. Rehabilite, “tekrar yapabilir hale getirmek” anlamına gelen Latince “habilitas” kelimesinden gelir.
İnme rehabilitasyon ekibi
İnme rehabilitasyon ekibi, gerçekte hastanın ve yakınlarının etrafında döner. Ekip, iyileşme için kısa ve uzun vadeli tedavi hedeflerinin belirlenmesine yardımcı olur. Öncelikle bu ekiple tam bir işbirliğinin yapılabileceğinden emin olmak gereklidir. Yani kişi bu ekipteki bireylerle anlaşabileceğinden emin olmalıdır. İnmenin özelliğine ve etkilenen vücut bölgelerine göre değişmek üzere şu belirtilen kişilerin de dahil olduğu birçok profesyonelin içinde bulunduğu bir ekiptir:
-
Nöroloji uzmanı (inme gibi sinir sistemi rahatsızlıklarını tedavi eden bir doktor),
-
Fizik tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı (fiziatrist) veya iç hastalıkları uzmanı hekim,
-
Fizyoterapist
-
Psikiyatri uzmanı hekim
-
Rehabilitasyon hemşireleri
-
Konuşma ve dil rehabilitasyonu uzmanları
-
Diyetisyen
-
Psikolog ve Bilişsel nörobilim uzmanı (nöropsikolog)
-
Sosyal hizmet görevlisi
-
Meslek terapisi uzmanı
İnme rehabilitasyon programı
Hasta, hasta yakınları-aile ve rehabilitasyon veren ekip beraber çalıştığında, bir ekip olarak birlikte çalıştığında daha iyi sonuç verir. Hastanın çevresindekiler oluşan fiziksel ve zihinsel değişiklikleri tam olarak anlamalı, olayı geriye döndürmek için yapılanları tam olarak kavramalı ve hastanın tekrar işlevsel hale gelmesi için gereken basamakları öğrenmelidir. Bu açılardan nasıl yardımcı olunabileceğini kavramalıdır.
Rehabilitasyon tıbbı, her kişinin özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır. Bu nedenle, her birey için düzenlenen program farklıdır. Ana prensipler temel hastalığın tedavi edilmesi ve kötü etkilerin önlenmesi sırasında engelliliğin tedavi edilmesi ve işlevi geri getirmektir. Çevrenin değiştirilmesi, ailenin ve hastanın eğitilmesi ve yaşam tarzı değişimlerine uyum sağlanması için olanak sağlanması önemlidir
Beyin damar hastalığı- inme sonucu oluşabilecek kötü etkiler;
-
Felç veya yürüme-denge-hareket bozuklukları
-
Konuşma veya konuşulanları anlamada sorun
-
Duyusal sorunlar (Dokunma, ağrı, sıcaklık veya pozisyon yeteneğinde değişiklik gibi)
-
Bellek veya düşünme sorunları
-
Duygusal bozukluklar
Rehabilitasyon ile bu etkilerin her birine yönelik, kötü etkilerden kurtulma, becerileri yeniden kazanma, işleri yapanın yeni yollarını geliştirme gibi çalışmalar yapılır. Sınırlayıcı etkenler kişinin genel sağlığı, inmenin yeri ve şiddeti, kişinin uyum sağlama isteği ve aile-toplum desteğidir.
İnme rehabilitasyon programları şunları içerebilir:
-
Günlük yaşam aktiviteleri ve öz bakım becerileri: beslenme, banyo ve bakım, giyinme, tuvalet
-
Hareketlilik ile ilgili konular: yürüme, gerekiyorsa cihaz ve tekerlekli sandalye kullanımı, transferler. Bu konularda en büyük yardımı fizik tedavi veya fizyoterapi olarak bilinen tedavi bilimi sağlar.
-
İletişim becerileri: konuşma, yazma, okuma
-
Bilişsel beceriler: bellek, dikkat, problem çözme, yargılama, karar ve organizasyon becerilerinin yeniden düzenlenmesi. Bu konulardaki sorunları belirlemek için önce çeşitli testler yapılabilir.
-
İşle ilgili özel veya gerekli beceriler
-
Sosyalleşme becerileri, çevre ile iletişim kurma.
-
Ağrılar varsa bunların en aza indirilmesi için alınabilecek önlemler.
-
Adapte olma konusunda yardımlar : yaşam tatzında olacak olan değişikliklere, taburcu planlamasına, hastalık izlemine uyum sağlama konusunda yardımlar.
Bu programın değişik aşamalarında ekibin değişik uzmanlarının farklı katkıları olacaktır.
Bir rehabilitasyon tesisi seçme
-
Rehabilitasyon hizmeti inme sonra birçok farklı ortamda yürütülebilir. Bunlar arasında;
-
Hastanın değerlendirildiği veya başka akut bakım veya rehabilitasyon hastaneleri,
-
Uzun süreli bakım tesisleri
-
Ayakta tedavi fizik tedavi-rehabilitasyon tesisleri,
-
Evde sağlık hizmeti (Sağlık kuruluşu tarafından)
sayılabilir.
Bu tedavinin alınacağı kurum, ortam ve hizmeti seçerken akla gelen şu soruların cevaplanması gerekmektedir:
-
Öncelikle SGK veya sigorta şirketim benim fizik tedavimin ve rehabilitasyonumun ne kadarını karşılıyor; hizmet ödemesi almaya hak kazanmak için kullanmam gereken tercih edilen bir rehabilitasyon sağlayıcısı var mı?
-
Tesisin nitelikleri nedir ve benim için planlanacak tedavileri ve hizmetleri karşılayacak imkanları var mı?
-
Tesisin hasta kabul kriterleri nelerdir? Benim gibi aynı özellikte inme hastalarını daha önce tedavi etmişler mi?
-
Hangi hizmetler alınacaksa bunların her birinin maliyeti nedir ve bağlı bulunduğum sigorta şirketim (öncelikle SGK) maliyetin tamamını veya bir kısmını karşılayacak mı?
-
Tesis oturduğum eve ne kadar uzakta ve yatarak hizmet alacaksam aile ziyaret politikası nedir?
-
Ayakta veya yatarak, günda kaç saat tedavi planlanıyor? Her gün yapılıyor mu?
-
Hasta ve aile eğitimi ve desteği için hangi imkanları var?
-
Tesiste günde 24 saat doktor var mı?
-
Acil durumlar nasıl ele alınır? Acil durumlarda inme hastalığına birkaç dakikada müdahale konusunda deneyimli ekip var mı?
-
Taburcu planlaması ve yardımı ne şekildedir?
.
. Prof.Dr. Erdem Toğrol
.
Birand Toğrol, Beğlan; Still Life; Newnham College, University of Cambridge;
http://www.artuk.org/artworks/still-life-228388
Diğer yazılar
